پنج کاری که باید انجام دهید تا حس داشتن پول را به کودکان آموزش دهید.

پنج کاری که باید انجام دهید تا حس داشتن پول را به کودکان آموزش دهید.

از آنجا که هوش مالی سالم از محیط خانه شروع می‌شود، راهکارهایی وجود دارد که باید انجام داده و از این طریق هوش مالی را به کودکان آموزش دهید. زمانی‌که به کودکان در مورد مدیریت پول آموزش می‌دهید، ایده‌هایی که در ادامه ذکر می‌شود با آنها در میان بگذارید. اگر تنها به این پنج مورد بسنده کنید و به چیز دیگری توجه نداشته باشید، قطع به یقین فرزندان شما از نظر مالی وضعیت بهتری خواهند داشت.

1) به کودکان اجازه دهید تا مرتکب اشتباهات مالی شوند.

این نکته در طول سال‌های اخیر بارها شنیده شده است. اجازه دادن به کودک برای دچار شدن به شکست، یکی از موثرترین روش‌ها جهت آموزش انعطاف‌پذیری و تصمیم‌گیری موثر به کودکان به شمار‌ می‌رود. جریان دادن این ایده در زمینه پول خود بازی دیگری پیش روی افراد می‌گذارد؛ پس به نگرش خود مسلط شده و جهت آشنایی و آموزش پول به کودکان، آماده باشید. پیشنهاد می‌شود در همین ابتدای کار اجازه ندهید کودک پول زیادی در دست بگیرد و قصد درآمدزایی پرخطر داشته باشد؛ چرا که در طول مدت آموزش، فرصت‌های کم‌خطر زیادی مقابل او قرار می‌گیرد و کودک می‌تواند از آنها استفاده کند. به عنوان مثال کودک شش ساله‌ای را تصور کنید که از پول خود جهت خرید اسباب بازی ارزان قیمت از یک فروشگاه محلی کوچک استفاده کرده است. پدر و مادر در تصمیم کودک مداخله نمی‌کنند و اجازه می‌دهند کودک خود تصمیم بگیرد. زمانی که اسباب بازی تنها چند دقیقه بعد از رسیدن به خانه دچار شکستگی شد، کودک ناراحت بود و گریه می‌کرد اما درس خود را گرفته بود: «من دیگر هرگز وسیله ‌بی‌کیفیت نمی‌خرم».

2) آماده‌سازی خود

این نکته که در آموزش پول به کودکان اهمیت زیادی دارد، اغلب توسط بزرگ‌ترها نادیده گرفته می‌شود. چنانچه افراد برای آماده سازی خود وقت کافی بگذارند، به نتایجی مؤثر و قدرتمند دست پیدا می‌کنند. این مرحله از آموزش سواد مالی به کودکان چندان آسان نیست؛ لذا مستلزم آن است که افراد و به ویژه والدین، به عادات مالی و خواسته هایی که برای خانوادۀ خود در نظر دارند، توجه بیشتری داشته باشند.

3) پس‌انداز بودجۀ شخصی

توجه داشته باشید که کودکان از رفتار والدین خود الگوبرداری می‌کنند. بدین معنا که اگر شما به طور ناگهانی و بدون برنامه‌ریزی قبلی، اقدام به خرید وسیله‌ای کنید و باقی روزهای هفته را مشغول شمردن کسری پس‌اندازتان باشید، فرزند شما نیز مستعد خرج کردن‌های ناگهانی و بدون برنامه می‌شود. هنگامی که کودکان انتخاب‌های درست و خریدهای سنجیدۀ والدین را ببینند، می‌آموزند که چنین رفتاری درست است و آنها نیز باید چنین باشند. در واقع کودکان متوجه ‌می‌شوند که مردم بدون درنظر گرفتن هوس‌ها و خواسته‌های زیاد نیز می‌توانند زندگی کنند!

هنگامی که کودکان به اندازه کافی بزرگ شوند، شایسته است مبلغی را به عنوان کمک هزینۀ هفتگی به آنها بپردازید. همچنین می‌توانید جهت کمک در انجام کارهای خانه مبلغی را به عنوان پاداش تعیین کرده و در اختیارشان قرار دهید. هرچند وقت یکبار به بهانه‌های مختلف به کودک پاداش دهید و بگذارید خریدهایی که دلخواه اوست اما ضرورت ندارد، انجام دهد. از این طریق اشتیاق کودک به خریدهای بیهوده کاهش پیدا می‌کند و حس تازگی داشتن پول شخصی در وی از بین می‌رود. پس صبر داشته باشید تا فرزندتان علاقه‌مند به خرید یک وسیله یا اسباب‌بازی جدید شود؛ این هنگام لازم است به او کمک کنید که برنامه ریزی کند. با کمک او تعیین کنید چند هفته به پس‌انداز کردن پول نیاز دارد تا بتواند پول خرید اسباب‌بازی مورد علاقه اش را جمع کند. اگر کودکان در این مسیر اراده کافی نداشتند، در پس‌انداز کردن بی‌توجهی از خود نشان دادند یا حتی خواستار آن شدند که زودتر از موعد مقرر آن وسیله را خریداری کنند، تسلیم نشده و وسیلۀ مورد نیازشان را تهیه کنید. بعد از رسیدن به روزی که پیش از این برنامه‌ریزی کرده بودید، بدون قضاوت و پیش داوری به او یادآوری کنید که اگر پول‌هایش را پس انداز کرده بود، در این روز می‌توانست با پول خود، صاحب آن وسیله شود. اجازه دهید کودکان خود تصمیم بگیرند که پس‌انداز ارزش صبر کردن را دارد یا نه.

4) نحوه مدیریت امور مالی خانواده

ضروری است به کودکان علی الخصوص زمانی که به سنین نوجوانی نزدیک می‎شوند، اجازه دهید تا مدیریت امور مالی را به دست بگیرند. به عبارت بهتر لازم است اجازه دهید در برخی مواقع این کودکان باشند که هزینه‌های خانه را مدیریت کنند و به حساب و کتاب‌های مالی خانواده بپردازند. زمانی که کودکان چنین مسئولیتی را برعهده می‌گیرند، دچار تغییر می‌شوند. در واقع کودکان با واقعیت‌های مسائل مالی خانواده آشنا شده و متوجه می‌شوند مبالغ زیادی صرف پرکردن یخچال، هزینه برق و… می‌شود که از آن بی‌اطلاع بوده‌اند. برای آموختن هوش مالی به کودکان و نوجوانان می‌توانید آموزش را از فروشگاه‌های محل زندگی شروع کنید.

به این معنا که هزینه یک روز یا یک هفته خرید از فروشگاه را به آنان بسپارید تا با آن مقدار پول بتوانند خریدهای لازم خانه را انجام دهند. در این مورد به آنها کمک کنید تا برنامه غذایی و لیست خرید مناسبی تهیه کنند اما جزئیات کار را به خودشان واگذار کنید. البته بدانید که باید قوانینی در زمینۀ خرید ایجاد کنید تا مطابق آن عمل کنند؛ قوانینی از جمله خودداری از خرید خوراکی‌های مضر مانند نوشیدنی‌های انرژی زا در وعده صبحانه، ناهار و یا شام.

از دیگر قوانین این است که می‌توانید بودجۀ محدودی برای خرید برخی خوراکی‌ها درنظر بگیرید؛ به عنوان مثال به آنها گوشزد کنید که تنها یک‌پنجم پول را صرف خرید شیرینی کنند یا قانونی وضع کنید که در خرید هفتگی، حداقل چند پلاستیک از میوه‌جات تازه جزو خریدشان باشد. اگر کودکان در این درس موفق شدند، می‌توانید با دادن جایزه و پاداش، آنها را به انجام مجدد این کار تشویق کنید. می‌دانیم که بودجه بندی و برنامه ریزی‌های مالی برای بزرگسالان دشوار است و برای کودکان چند برابر دشوارتر اما این نکته را هم در نظر بگیرید که آموختن هوش مالی، ارزش چنین سختی‌هایی را دارد؛ چرا که فرزند شما یاد می‌گیرد که اگر در این لحظه فداکاری کند یا صبر داشته باشد، نتیجۀ خوبی به دست می‌آورد.

5) نحوه ارزیابی ریسک‌ها و مزایای سرمایه گذاری

اکثر کودکان و حتی بسیاری از بزرگسالان از خطرات و مزایای موجود در طرح‌های سرمایه گذاری بی‌اطلاع هستند؛ پس لازم است از انواع سرمایه گذاری‌، ریسک‌های مالی، سودآوری و… مطلع شوند و آموزش‌ ببینند. لازم است کودکان بدانند که برخی از سرمایه‌گذاری‌ها از قبیل سرمایه‌گذاری بر روی کلکسیون‌های وسایل نقلیه، هنر، قطعات و… با اینکه بازدهی و پتانسیل عالی جهت جذب سرمایه دارند اما هیچ تضمینی برای کسب سود واقعی در آنها وجود ندارد. سرمایه گذاری‌هایی از قبیل سهام، اوراق قرضه شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه گذاری نیز پتانسیل قابل‌توجهی برای ایجاد درآمد دارند اما این گروه نیز دارای ریسک متوسط ​​رو به بالا هستند. اوراق قرضه دولتی، املاک و مستغلات نیز دارای ریسک متوسط ​​تا کم هستند که در رده بازدهی متوسط جهت جذب سرمایه قرار دارند. امن‌ترین و کم بازده‌ترین سرمایه گذاری‌ها را می‌توان شامل حساب‌های پس انداز بانکی، حساب‌های بازار پول و سرمایه، پول نقد و سپرده‌های بانکی دانست. با دانستن این مطلب، لازم است کودکان آموزش ببینند تا از سرمایه‌گذاری‌ها و سایر مسائل مالی آگاهی پیدا کنند.

کودکان و نوجوانان را تشویق کنید تا بتوانند از عملکرد سهام شرکت موردعلاقه‌شان مطلع شوند و اخبار مربوط به آن را دنبال کنند. لازم است با افتتاح حساب‌های بانکی برای کودک، او را در مسیر تجربه در بازار پول و سرمایه قرار دهید. از این طریق کودکانی که شیفته‌ سهام‌های خاص یا سرمایه‌‌گذاری‌های ویژه هستند، به الگوهای کاهش و افزایش سرمایه آگاه شده  و با کسب تجربه، یاد می‌گیرند از یک سهام ضعیف در بلندمدت، نتیجه و سود مطلوب کسب کنند. همچنین جهت آموزش ریسک‌های سرمایه ضروری است مفهوم ریسک، راه‌های تشخیص کلاهبرداری‌ پول، طرح‌های سرمایه‌گذاری مشکوک و… را  با فرزندتان مرور کرده و آنها را با این مسائل نیز آشنا کنید.